Wat is een klokkenluider en wat is de klokkenluidersregeling?

Sinds 2019 is er een aangescherpte Europese richtlijn die klokkenluiders beter beschermt. De Nederlandse wetgeving is naar aanleiding van deze richtlijn aangepast en de Nederlandse Wet Huis voor klokkenluiders is per 18 februari 2023 de ‘Wet bescherming klokkenluiders’(Wbk) geworden. Een klokkenluider is iemand die een vermoeden van een misstand meldt en stelt misstanden binnen een organisatie aan de kaak.

Voorbeelden van misstanden zijn:

• Ernstige overtredingen van een wet zoals de AVG;
• Ernstige financiële overtredingen zoals witwassen;
• Het aanbieden of aannemen van steekpenningen
• Ernstige vormen van intimidatie of discriminatie, waarbij het maatschappelijk belang in het geding is;
• Schendingen van interne regels, waarbij het maatschappelijk belang in het geding is.

Iedere werkgever bij wie in de regel ten minste vijftig werknemers werkzaam zijn, dient een klokkenluidersregeling te hebben. In deze regeling wordt de procedure voor het melden van een vermoeden van een misstand vastgesteld en de procedure dient te voldoen aan de vereisten die volgen uit de Wet bescherming klokkenluiders.  Met de inwerkingtreding van de Wet bescherming klokkenluiders zijn de eisen waaraan de meldprocedure van een misstand moet voldoen, aangescherpt, zoals:

• Een registratieplicht;
• De mogelijkheid om anoniem te melden;
• Snelle ontvangstbevestiging en follow-up.

Wetgeving en bescherming van klokkenluiders

Met de Wet bescherming klokkenluiders worden melders van misstanden beter beschermd dan voorheen. De bewijslast is namelijk verschoven naar de werkgever. Dit betekent dat melders, die van mening zijn dat zij zijn benadeeld vanwege het doen van een melding, niet meer zelf hoeven aan te tonen dat zij door de melding zijn benadeeld. Het is nu aan de werkgever om aan te tonen dat de benadeling niet met de melding te maken heeft.

Het is voor organisaties cruciaal om op de hoogte te zijn van de wetgeving rondom klokkenluiden en de verplichtingen die hieruit voortvloeien.

Ontwikkelen van een klokkenluidersbeleid

Naast het feit dat het, op grond van de Wet bescherming klokkenluiders, voor veel werkgevers verplicht is om een klokkenluidersregeling te hebben, is het ook voor organisaties zelf van groot belang om over een duidelijke klokkenluidersregeling te beschikken.

Met de invoering van de wet is het voor werknemers bijvoorbeeld mogelijk om direct extern een melding te doen. Hoewel het uiteraard belangrijk is dat vermoedens van misstanden worden gemeld, hebben werkgevers in de meeste gevallen de voorkeur dat dit eerst intern gebeurt. Op deze manier kan de misstand eerst intern opgelost worden. Wordt het extern gemeld bij een bevoegde autoriteit, zoals het Huis voor Klokkenluiders, dan wordt het onderzoek ook door deze autoriteit uitgevoerd en daarmee ‘aan de grote klok’ gehangen.

Bij het omgaan met klokkenluiders kunnen veel vragen ontstaan. Bijvoorbeeld:

• Hoe stel ik een effectief klokkenluidersbeleid op?
• Welke wettelijke verplichtingen heb ik als werkgever?
• Hoe zorg ik ervoor dat meldingen vertrouwelijk en zorgvuldig worden behandeld?

Juridische ondersteuning en advies kan u helpen bij het ontwikkelen en implementeren van een klokkenluidersbeleid dat aan alle wettelijke eisen voldoet.

Behandelen van klokkenluidersmeldingen

Naast een klokkenluidersregeling die aan de wettelijke procedurevereisten voldoet is het van belang dat een klokkenluidersregeling duidelijkheid schept voor alle betrokken partijen. Wie moet wat op welk moment en op welke manier? Welke belangen spelen er? Hoe moet worden omgegaan met de vertrouwelijkheid? Op welke manier moet er onderzoek gedaan worden en wat moet er met de bevindingen worden gedaan?

Het is essentieel om een klokkenluidersregeling in samenwerking met een specialist op te stellen of te herzien. Kies hierbij voor een arbeidsrechtspecialist met ervaring in zowel interne als externe meldingen en die u deskundig kan adviseren over dergelijke complexe vraagstukken.

Juridisch advies nodig over klokkenluiders?

Nysingh kan u ondersteunen met deskundig juridisch advies en begeleiding. Onze ervaren arbeidsrechtspecialisten staan klaar om u te helpen bij het ontwikkelen en implementeren van een klokkenluidersbeleid dat aan alle wettelijke eisen voldoet. Ook kunnen wij u als werkgever bijstaan bij een intern of extern onderzoek. Neem contact met ons op voor de mogelijkheden.